J. en P. Nowee - Bi(bli)ografie (2024)

Profiel

Achternaam: Nowee Voornaam: J. (Jan) / P. Paul Doopnamen: Johannes / Paulus Geboren: 17-07-1901 / 25-06-1936
Te: Arnhem / Den Haag Overleden: 09-10-1958 / 30-09-1993 Te: Den Haag / Den Haag

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekendhebben J. en P. Nowee niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Jan Nowee: voor kinderen:

• De hoogste klas (1927)
• Lotgevallen van een straatjongen (1927)
• Het drievoudig-verbond (1927)
• De geheimzinnige vliegmachine (1928)
• Jan van den Majoor (1929)
• Blond Marieke (1931)
• De schat van Zambesia (1932)
• Zes jongens en een kamp (1933)
• Vacantie-genoegens in een jongenskamp (1934)
• Huize Hoogland (1937)
• Een jongen vermist (1937)
• De cowboy-detective (1940)
• Dromeland 1 en 2 (1943)
• In Sprookjesland (met B.J. Douwes) (1948)
• Bob en zijn speelgoed (1950)
• Het geheimzinnige vliegtuig (1950)
• Om de juwelen van Zambesia (1951)
• Het wonderlijk avontuur (1954)
• Het complot (1955)
• Bert en Bob als detectives (1955)
• Het gestolen fabrieksgeheim (1955-1956)
• De sheriff van Peluda (1956)
• Opstand in Suavidado (1957)
• Het raadsel van de ruïne (1957)
• Verdwaald (1958)
• Jan zijn geheim

Arendsoog-serie

• Arendsoog (1935)
• Wiite Veder (1936)
• Het raadsel van de Mosquitovallei (1949)
• Arendsoog in de knel (1950)
• De Bende van de Blauwe Bergen (1951)
• Arendsoog knapt het op (1952)
• Arendsoog en de Verdwenen Rivier (1952)
• Het spookt op de Spoorbaan (1953)
• Arendsoog grijpt in (1953)
• Pas op, Arendsoog! (1954)
• De Smokkelaars van de Rio Malo (1954)
• De Geest van de Eenzame Wolf (1954)
• Texas Arendsoog (1955)
• Het Testament van Tobi Thomson (1956)
• Arendsoog in geheime dienst (1956)
• Het veeland in gevaar (1957)
• Het geheim van de Bad Man's hut (1957)
• De Gemaskerde Ruiter (1958)
• De jacht op de grijze hengst (1958)
• Arendsoog en de goudkoorts (1959)
• Het geheim van de zonderling (1960)
• De strijd om Sam Peony-bridge (1961)
• De stad van de verdwenen cowboys (1961)
• Een Hinderlaag voor Arendsoog (1962)
• Arendsoog en het Blaffende Zand (1962)
• De Spookranch (1963)
• Tweemaal Arendsoog (1963)
• Arendsoog en de Mississipi Duivels (1964)
• Good Luck, Arendsoog (1964)
• Een Amulet voor Arendsoog (1965)
• Arendsoog en de vloek van Arbaz (1965)
• Het Raadsel van de C-Ranch (1966)
• Terreur over Texas (1966)
• Schoten om Middernacht (1967)
• Dollardans in Cannon Field (1967)
• Geen alibi voor Arendsoog (1968)
• Arendsoog zet een val (1968)
• Arendsoog en de Duncan-Dollars (1969)
• ...alias Arendsoog! (1969)
• De sheriff van Wurding (1970)
• Mexicaans avontuur (1971)
• Arendsoog...om oog (1972)
• Kogels als losgeld (1973)
• Vraagtekens voor Arendsoog (1974)
• Arendsoog in Duplo (1975)
• De wraak van Grissom (1976)
• Een erfenis voor Arendsoog (1977)
• Arendsoog en het geheim van het gouden graf (1978)
• Arendsoog en de 'Avondmannen' (1979)
• De Verdwijning van Arendsoog (1980)
• Arendsoog Extra (Arendsoog en de bende van Bad Bill/Arendsoog en de Cushmanclan/Arendsoog en de merkwaardige Mrs. Turpin/Arendsoog en "De Drie")
• Arendsoog en de man zonder verleden (1981)
• Arendsoog en het Murdock-mysterie (1982)
• Op leven en... lood (verhalen) (1983)
• Arendsoog... vogelvrij (1984)
• Arendsoog en het Frame-komplot (1985)
• Arendsoog en de Kansas-kidnap (1986)
• Arizona-Arendsoog (1987)
• Het monsterverbond (1988)
• De Schat van Medusa (1989)
• De grote grondroof (1989)
• Jacht op een 'schaduw' (1991)
• Lightfeet ontvoerd! (1992)
• Arendsoog....premiejager? (1993)
• Omnibus (Arendsoog/Witte Veder)
• Omnibus (Arendsoog/Witte Veder/Het raadsel van de Mosquitovallei)
• Dubbelboek (Arendsoog/Kogels als losgeld)

Speciale uitgaven J. Nowee

• Aan de dood ontsnapt (serie: Jeugdjuweel)
• De goudschat op de Duivelsberg (serie: Jeugdjuweel)
• De zuster van Arendsoog (serie: Jeugdjuweel)
• Een avontuur van Pater O'Brien (serie: Jeugdjuweel)
• Aan de dood ontsnapt (Belgische serie: Karavaan)
• De zuster van Arendsoog (Belgische serie: Karavaan)

Schoolboekjes

• De wijde wereld (4 delen) (1948-1950)
• Gouderts (6 delen) (met R. Keijzer) (1951)
• Nieuwe banen (2 delen) (met G.J. Rooijmans) (1951)
• Voor hart en hoofd (5 delen) (met G.A. van Oorschot) (1951-1953)
• Van Delfzijl tot Duinkerken (4 delen) (met G.J. Rooijmans) (1952)
• Onze levende taal (15 delen) (met H. Molenaar) (1958)

Toneel

• Jan en zijn geheim (toneelstuk voor jongens in drie bedrijven (z.j.)
• De gebroken vaas (toneelstuk voor meisjes in drie bedrijven) (1931)
• Het prinsesje dat jokte (operette) (z.j.)

Hoorspel

• In 1949 bewerkte de KRO de eerste drie Arendsoog-boeken tot een hoorspel.
• Arendsoog (13 delen) (KRO, 1966)

Vertalingen

Vertaald

• De eerste vertaling van 'Arendsoog' verscheen in 1959.
• Arendsoog-boeken zijn vertaald in het Duits (Adlerauge, de eerste vijftien delen), het Zweeds (Örnöga, twintig delen), Noors, Fins (Kotkansilmä, de eerste twee delen), Frans en Italiaans (Occhio di Linge):

Duitse vertalingen

Zweedse vertalingen

Finse vertalingen

Italiaanse vertalingen

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• P. Nowee schreef korte verhalen voor jeugdtijdschriften.
• 'Arendsoog' verscheen in stripvorm in 'Pep' en (waarschijnlijk in) 'Kris Kras'. Getekend door Hans Kresse en The Tjong Khing.

Arendsoog in Pep

Over J. en P. Nowee

• 'Dokumentatie auteurs en illustrastratoren van jeugdboeken', jaargang 3, nr. 18 (1979)
• Een bijdrage over J. Nowee in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Herman Tromp (oktober 1989)
• Een bijdrage over P. Nowee in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Herman Tromp (oktober 1989)
• Janneke van der Veer, 'De A van Arendsoog' in 'Boekenpost' (november/december 1992)
• 1 bladzijde over 'Arendsoog' in 'Het kinderboek' (2002)
• 2 columns over Arendsoog en Witte Veder in 'Van mij valt niks te leren' van Peter Buwalda (2015)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Deel 61: "Jacht op een Schaduw" verscheen in 1993 als cassetteboek (4 cassettes), voorgelezen door Kees Scholten.

Literaire prijzen

• Gouden Boek aanboden door Malmberg ter gelegenheid van de 3.000.000e Arendsoog (1973).
• 1980 werd uitgeroepen tot 'Arendsoogjaar'. In dit jaar beleefde het eerste deel van Arendsoog de 35e herdruk, het vijftigste deel kwam van de persen en ergens in Nederland werd het 4.000.000e exemplaar verkocht.

Opmerkingen

• J. Nowee volgde een opleiding voor onderwijzer in Maastricht. Hij werd hoofd van de lagere school St. Paulus in Den Haag.
• J. Nowee had veertien kinderen.
• J. Nowee had een strakke dagindeling. Na het eten schreef hij drie kwartier aan zijn (spannende jongens-)boeken.
• J. Nowee was bevriend met Leonard Roggeveen.
• Hij had als vrijwilliger in de St. Vincentiusbibliotheek in Den Haag gewerkt. Daar vroegen jongens om indianenboeken voor hun vader. Speciaal voor jongens bestonden deze boeken niet, daarom ging hij ze zelf schrijven.
• De eerste twee delen van Arendsoog vielen in eerste instantie niet op. In 1949 bewerkte de KRO ze tot hoorspel. Hierna ging de verkoop van de boeken ineens lopen.
• Arendsoog was vooral (niet uitsluitend) geliefd in het katholieke deel van Nederland. Arendsoog wordt wel gezien als de katholieke tegenhanger van de protestantse Old Shatterhand. Overigens werd de katholieke achtergrond na het vierde deel minder goed zichtbaar.
• J. Nowee overleed in 1958. Hij had een longkankeroperatie ondergaan en kreeg kort daarop een hartaanval.
• Hij was bezig aan het twintigste deel van de Arendsoog-serie (Arendsoog en de goudkoorts).
• Zijn zoon Paulus Nowee (geboren 25-06-1936 in Den Haag) nam het schrijven van de Arendsoog-boeken van zijn vader over. Deel 20 is vanaf blz. 76 (En de volgende dag was Percy verdwenen) door P. Nowee geschreven.
• Tussen de twee auteurs zijn wel kleine verschillen waarneembaar. Het taalgebruik van P. Nowee is wat moderner en de Arendsoog van P. Nowee is meer een detective dan een cowboy.
• Uitgeverij Malmberg wilde het boek door een andere, bekende schrijver af laten maken. Uiteindelijk schreven zowel die schrijver als P. Nowee het verhaal af. Ze kozen het beste verhaal en dat was dus de versie van P. Nowee.
• De Arendsoog-boeken spelen zich af in Arizona, geen van beide Nowees is daar ooit geweest.
• Arendsoog heet eigenlijk Bob Stanhope. Vanwege zijn scherpe blik wordt hij Arendsoog genoemd.
• P. Nowee had drie jaar het klein-seminarie bezocht, maar besloot geen priester te worden. Hij is nooit getrouwd geweest.
• In 1985 waren er 4,5 miljoen Arendsoog-boeken verkocht.
• P. Nowee schreef 43 Arendsoog-delen. Hij overleed op 30-09-1993. Het drieënzestigste deel is het laatste deel.

Advertentie:

(De Tijd 27-12-1974)

Anderen over J. en P. Nowee

• Een Gouden Griffel zoals ook nu weer uitgereikt tijdens de jaarlijkse Kinderboekenweek, zal de Arendsoog-serie nooit krijgen. Niettemin worden de boeken van vader en zoon Nowee nu al veertig jaar lang gretig gelezen. Onverwoestbare bestsellers: sinds 1935, het jaar waarin de eerste Arendsoog verscheen, zijn er al meer dan drie miljoen verkocht. Arendsoog, zegt uitgeverij Malmberg, is het frietje voor de jeugd. (Jet Kunkeler, De Tijd, 15-10-1976)
• De verhaalfiguur van Arendsoog is van het begin af aan schematisch uitgewerkt. Hij is een door en door keurige jongen, altijd lief voor zijn moeder en aardig voor zijn zusje Ann. Hij is in zijn hoedanigheid van deputy (hulpsheriff) van Mining-Valley degene die orde en rust wil handhaven en veedieven, bankovervallers en andere schurken wil opsporen. De gedachte aan wraak op de moordenaar van zijn vader komt maar heel even bij hem op, maar wordt hem door pater Boyle meteen uit het hoofd gepraat. Arendsoog is de voorbeeldige, navolgenswaardige held. (Herman Tromp, Lexicon van de jeugdliteratuur, oktober 1989)
• Collega-schrijvers negeerden hem. Tijdens een boekenmarkt in de Amsterdamse Bijenkorf, waar schrijvers hun eigen boeken mochten verkopen, bleek Nowee de meeste te hebben verkocht. Toen dat tijdens het afsluitende diner werd bekend gemaakt viel er bij de (jaloerse?) collega's een ijzige stilte. (Herman Tromp, Lexicon van de jeugdliteratuur, oktober 1989)
• Het feit dat je èn cowboy èn katholiek kon zijn, heeft indertijd veel jongens door de moeilijke tijd heen geholpen. (Kees Fens, geciteerd in Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 361)
• Door zijn edelmoedige inborst en zijn neiging tot zending was hij aanvankelijk de katholieke versie van Old Shatterhand (Karl May). Na de moord op zijn vader belooft de negentienjarige Arendsoog dat hij zijn leven in dienst zal stellen van de mensheid. Dat brengt hij in praktijk door op een nette manier het onrecht te bestrijden. Zijn wapen gebruikt hij alleen om de schurk zijn pistool uit de handen te schieten. Meestal komt die dan door een aan hemzelf te wijten ongeluk om het leven. (Jan van Coillie e.a., Encyclopedie van de jeugdliteratuur, blz. 22)
• In 1980, toen er 49 delen beschikbaar waren, constateerde Frits Abrahams dat in de bibliotheek van Hilversum niet één deel van Arendsoog meer aanwezig was. Ze waren allemaal uitgeleend. En dat terwijl van de kant van de critici en vooral van de Dienst Boek en Jeugd van het NBLC een niet aflatende strijd tegen Arendsoog werd gevoerd. Volgens Abrahams zitten de grootste vijanden van Arendsoog dan ook in Den Haag en niet in de Blauwe Bergen. (Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 361)
• Enig research wijst uit dat Bob Stanhope zo katholiek was als een abdijkaars. Op die ranch van hem woonde hij heel kuis met zijn moeder, een mensje dat voortdurend rozenkransjes bad voor aanwaaiende indianen en ander revolvertuig dat door haar gelovige zoon op de valreep ter biecht werd gebracht. (Peter Buwalda, Volkskrant, 02-05-2014)

Mijn favoriete citaat

Een mijndorp, zoals er in de dagen van de goudkoorts vele waren. Het voornaamste punt van samenkomst was de herberg of ‘bar’. Ofschoon het daar gewoonlijk niet al te kalm toeging, scheen er, te oordelen naar de grote luidruchtigheid der bezoekers nu toch iets bijzonders aan de hand te wezen. ‘En ik zeg je, dat ik voor den duivel nog niet bang ben, laat staan voor dien Arendsoog van jullie!’ Het was een grote, fors gebouwde kerel, die dit zei. Zijn ruw behaard gezicht drukte minachting uit, minachting niet alleen voor Arendsoog, zoals hij daareven zei, maar ook voor alle mogelijke menselijke en goddelijke wetten, als die in zijn kraam niet te pas kwamen. Hij sloeg met de vuist op de toonbank, waartegen hij leunde, en zag uitdagend in het rond. Even viel een stilte op zijn woorden. De anderen keken elkaar aan, schuw, bevreesd. ‘Als ik jou was, vreemdeling,’ zei er toen een, ‘dan zou ik niet zo hard spreken. De muren hebben hier oren.’ ‘Kom, kom!’ was het schamperlachende antwoord.
(tekst eerste bladzijde, eerste uitgave 'Arendsoog')

Links

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van J. en P. Nowee
• Arendsoog community
• Wikipedia - Arendsoog
• DBNL - complete tekst 'Arendsoog'
• Arendsoog Startpagina
• Hans Paul - Arendsoog omslagen

Bronnen o.a.

• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Schrijver gezocht (1988)
• Lexicon van de jeugdliteratuur (oktober 1989)
• Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur (1995)
• Jan van Coillie e.a., Encyclopedie van de jeugdliteratuur (2004)